پیروی از مد و همچنین علاقه به افراد مشهور ( مانند خوانندگان و هنرپیشگان و مانکن ها) – آگاهانه و یا ناآگاهانه – از جمله عواملی هستند که بر روی علاقه افراد به داشتن یک تیپ بدنی خاص یا تصور یک بدن ایده آل تاثیر میگذارد. تاثیری که الزاما آنها را به وزن ایده آل شان نخواهد رساند اگر چه ممکن است برساند.
بالا رفتن وزن نیز چنانچه در اثر افزایش درصد چربی بدن رخ دهد میتواند برای فرد خطرناک باشد. آنچه باید بدانیم این است که هر افزایش وزنی برای ما خطرناک نیست به عنوان مثال افزایش وزن در ورزشکاران امری است که معمولا در اثر افزایش حجم و میزان عضلات رخ میدهد و در حقیقت بیانگر افزایش توده غیر چرب بدن است . تحقیقات نشان داده است که افزایش میزان توده غیر چرب بدن تاثیر نامناسبی را بر سلامتی نخواهد داشت. همچنین افزایش وزن در دوران بارداری امری کاملا طبیعی و مربوط به رخه بارداری می باشد و موجب حفاظت از جنین و سلامتی آن میباشد.
چگونه میتوان وزن ایدهآل خود را محاسبه نمود؟
به عقیده اکثر متخصصان میزان سه شاخص در تعیین وزن ایدهآل مهم میباشد.
1. نسبت وزن به قد
2. دور کمر
3. ابتلا با ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی
1. وزن نسبت به قد: متخصصان امر سلامتی برای محاسبه نسبت وزن به قد معمولا از فرمول شاخص توده بدنی یا BMI استفاده میکنند. BMI به دو روش محاسبه میشود
BMI = (وزن بر حسب کیلوگرم) تقسیم بر (مجذور قد بر حسب متر)
BMI = (وزن بر حسب پوند* 703) تقسیم بر (مجذور قد بر حسب اینچ)
تحلیل BMI
BMI تنها یکی از شاخص های اندازه گیری ریسک سلامت در رابطه با وزن است. در ادامه با شاخص های دیگر نیز آشنا خواهید شد.
BMI<18.5 = BMI کم = کمبود وزن
24.9> BMI>18.5 = BMI متعادل = محدوده وزن ایده آل
29.9> BMI>25 = BMI زیاد = محدوده افزایش وزن
BMI>30 = BMI خیلی زیاد = چاقی
2. دور کمر
ثابت شده است که تجمع چربی در ناحیه شکمی میتواند موجب بالا رفتن هر چه بیشتر ریسک سلامتی شود. اندازه گیری دور کمر به عنوان یک شاخص مناسب در تعیین میزان چربی ناحیه شکمی استفاده میشود.
برای اندازه گیری دور کمر باید ناحیه بالایی سمت راست استخوان لگن را مشخص نمود و دور کمر را در همان ناحیه بوسیله متر اندازه گیری کرد.
متر را راحت به پوست بچسبانید اما سعی کنید که بر پوست فشار نیاید . همچنین دور کمر باید در پایان یک بازدم طبیعی اندازه گیری شود.
3. بروز و یا ریسک بروز بیماری های مرتبط با اضافه وزن
افراد دارای بیماری های مرتبط با اضافه وزن مانند بیماری های قلبی و عروقی و همچنین کسانی که ریسک ابتلا به اینگونه بیماری ها در آنها بالاست حتی اگر دچار اضافه وزن خفیف و کم هم باشند لازم است برای رسیدن به وضعیت مطلوب تر سلامتی وزن خود را بکاهند.
اگر به شما گفته شد دارای بیماری قلبی و عروقی یا دیابت 2 یا اختلال در خواب هستید مطمئن باشید در گروه دارای ریسک بالای سلامتی بوده و نیازمند کاهش همچنین چنانچه بیش از دو مورد از موارد ذکر شده زیر در مورد شما صدق نماید شما جزو گروه ریسک بالای قلبی هستید.
بعضی دیگر از بیماری های جدی اما کم خطر تر که معمولا افراد چاقی مبتلا به آنها معمولا به کاهش وزن و رسیدن به وزن ایدهآل توصیه میشوند عبارتند از : بیماری های کیسه صفرا ، استئوآرتریت ، استرس بیش از حد ، بیماری های زنان مانند خونریزی زیاد هنگام عادت ماهیانه و یا قطع و عقب افتادن عادت ماهیانه .
چه کسانی باید از وزنشان بکاهند؟
افرادی که یکی از موارد زیر در موردشان صدق نماید لازم است از وزنشان بکاهند.
آیا راهی برای اندازه گیری میزان اضافه وزن و یا میزان چربی اضافه بدن وجود دارد؟
فرمول ها و جدول ها نمودار های زیادی برای وزن ایده ال وجود دارد که معمولا هم مقادیری نسبت به هم اختلاف دارند . البته این اختلاف ناچیز است اما باید داسنت این فرمول ها همیشه نمی تواند یاری کننده ما باشند و مانند فرمول BMI که ورزشکاران از آن مستثنی بودند تمام این فرمول ها هم استثنائاتی دارند.
آنچه متخصصین امر سلامتی را بیشتر از اضافه وزن نگران میکند درصد بالای چربی بدن است. به نظر می رسد اندازه گیری میزان و درصد چربی بدن راهی مطمئن و مفید در تعیین میزان ریسک فاکتورهای سلامتی باشد.
راههای زیادی برای اندازه گیری درصد چربی بدن وجود دارد. چند مرد از این راهها را بریتان ذکر میکنیم
اگر چه متدهای بالا روشهای مناسبی برای اندازه گیری توده چرب بدن هستند اما هنوز روشی برای بیان اینکه دقیقا برای دستیابی به سلامت کامل چند درصد از وزن بدن باید از چربی باشد وجود ندارد. به نظر میرسد چنانچه در مورد مردان 21 تا 25 درصد و در مورد زنان 31 تا 32 درصد وزن بدنشان از چربی باشد بهتر است . البته به نظر میرسد هنوز تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم باشد