کوتاهی قد و عوامل مؤثر بر آن (۵)

ü         نقش بیماری های داخلی بر روند رشد طبیعی :

§    بیماری های گوارشی :

غذایی که می خوریم باید خرد شده تا عمل جذب در روده صورت گیرد .

عمل هضم و خرد کردن مواد غذایی توسط حرکات دستگاه گوارش و آنزیم های موجود در دستگاه گوارش انجام می گیرد .

در جذب ناکافی مواد غذایی کاملا هضم می شوند ولی به حد کافی جذب نمی گردند .

وضعیت های مختلفی ممکن است به سوءجذب مواد غذایی منجر شود در صورتی که این بیماری ها در دوران رشد کودک اتفاق بیفتد می تواند باعث اختلال رشد و کوتاهی قد شود . به طور کلی بیماری های سیستم گوارشی چه در مرحله هضم و چه در مرحله جذب می تواند فرد را دچار سوءتغذیه کند و این سوءتغذیه به خصوص در دوران رشد باعث اختلالات ساختاری استخوان ها شده و در نتیجه می تواند باعث کوتاهی قد شود .

§       بیماری های کلیه :

زمانی که به علل مختلفی از قبیل دیابت ، فشار خون بالا ، ایدز و ... کودکی مبتلا به نارسائی مزمن کلیه شود مجموعه ای از عوارض در تمام اعضای بدن او دیده خواهد شد که موجب اختلال در رشد کودک می شود و به علت محدودیت پروتئینی که برای درمان این کودکان تجویز می شود ، رشد کودک مختل خواهد شد . کودکان مبتلا به نارسائی مزمن کلیه با کاهش اشتها و احساس طعم بد در دهان ، استفراغ مداوم رو برو می شوند که با انجام دیالیز تا حدودی نشانه ها بر طرف می گردد .

§       بیماری های قلب و عروق :

بیماری های قلبی به خصوص بیماری های مادرزادی قلب باعث اختلال در رشد کودک می شوند .

بیماری های مادرزادی قلب به ضایعاتی اطلاق می شود که در هنگام تولد وجود دارد . در اکثر بیماران علتی خاص برای بیماری های مادرزادی  قلب نمی توان یافت . بعضی از بیماری ها ارثی هستند ولی اشکالات شناخته شده کروموزومی و الگوهای خاص توارث تنها در عده محدودی از بیماران رخ می دهد .

در هر حال تمام این بیماری ها به علت اختلالی که در سیستم گردش خونی کودک مبتلا ایجاد می کنند سبب اختلال رشد کودک خواهند شد .

ü          ورزش های نامناسب و آسیب رسان :

ورزش در صورتی به عنوان یک عامل مؤثر در حفظ سلامتی و ساختار استخوان ها و مفاصل اهمیت دارد که بر پایه اصول علمی برنامه ریزی شده باشد در غیر این صورت نه تنها به حفظ سلامتی و رشد طبیعی استخوان ها کمکی نمی کند بلکه خود باعث دفورمیتی مفاصل و استخوان ها و ایجاد ناهنجاری های ساختمانی می گردد .

بررسی های به عمل آمده نشان می دهد که حداکثر کارائی مفاصل در صورتی است که نیروی اضافی بر مفاصل علاوه بر تخریب ساختمان های مفصلی درد و محدودیت حرکتی به وجود می آید .

یکی از مفاصلی که بیشتر در طی ورزش ها دچار آسیب می شود مفاصل ستون فقرات می باشد .

به طور کلی آسیب های ناشی از ورزش که می توانند باعث اختلال رشد شوند در دوران کودکی و قبل از بسته شدن صفحات رشد اتفاق می افتد .

این آسیب ها در صورتی می تواند باعث اختلال جدی در رشد شوند که اولا قبل از بسته شدن صفحه رشد غضروفی اتفاق افتاده باشد .

ثانیا ضربه وارده به صفحات رشد بوده و درمان جدی صورت نگرفته باشد .یکی از ورزش هایی که می تواند باعث صدمه به صفحات رشد استخوان اندام ها و ستون فقرات شود ، پرش از ارتفاع است . این ورزش در صورتی که توسط افرادی انجام گردد که استخوان بندی آن ها استحکام کافی نداشته باشد به مرور می تواند با ضربه های مکرر به صفحات رشد آسیب برساند . همچنین در صورت شدت پرش می تواند باعث شکستگی در ناحیه ضعیف صفحه رشد شود و یا در ستون مهره ها باعث شکستگی از نوع compression شود .

اما برای جلوگیری از صدمات ورزشی چه اقداماتی باید صورت بگیرد :

1-    سعی کنید ورزشی را انتخاب کنید که با توانایی های بدن شما مطابقت کند .

2-    یک شخص ورزشکار نیاز به مواد غذایی کافی دارد تا بتواند انرژی از دست رفته را جبران کند ، پس سعی کنید یک برنامه غذایی مناسب داشته باشید .

3-    همیشه سعی کنید قبل از انجام حرکات شدید تمرینات ملایم داشته باشید تا بدن شما آمادگی لازم را پیدا کند .

4-    از حرکات ناگهانی در ورزش اجتناب کنید .

5-    در صورتی که سابقه آسیب ورزشی دارید مراقب باشید که ممکن است دچار همان ضایعه با شدت بیشتری شوید .

6-    وزن خود را با توجه به استانداردهای موجود ثابت نگه دارید . یکی از دلایل صدمات ورزشی وزن اضافی است که می تواند فشار اضافی بر ستون فقرات و زانو وارد کنید .

ü          سوءتغذیه :

تغذیه کافی و مناسب از ضروریات رشد می باشد هرگاه به علل مختلف مواد مورد نیاز در یک دوره کوتاه یا طولانی به بدن نرسد شخص دچار عوارض ناشی از سوءتغذیه می شود که بسته به نوع ماده مورد احتیاج بدن عوارض آن بروز می کند .

علل سوءتغذیه و کوتاه قدی تغذیه عبارت است از :

محدودیت دسترسی به غذا ، تناوب دستیابی به انواع خاص از غذاها ( به دلیل تغییرات فصلی ) ابتلا به بیماری هایی چون اسهال ، عفونت حاد تنفسی ، بیماری های انگلی ، بیماری های قلبی و عروقی ،‌بیماری های گوارشی و کلیوی و تناوب سلامت و بیماری در طول دوران زندگی ،‌ سبب سوءتغذیه و اختلال در رشد و کوتاهی قد می گردد .