چالش‌های پژوهش در دانشگاه‌ها

ثبت‌نام پذیرفته‌شدگان آزمون دکتری در دانشگاههای مختلف شروع شده و دانشگاهها در آغاز مهرماه، مانند هر سال، پذیرای دانشجویان جدیدالورودی خواهند بود که این بار، در مقطع دکتری، ادامه تحصیل خواهند داد.

معمولا طبق ماهیت دوره‌های تحصیلات تکمیلی، باید روال بر این باشد که دانشجویان در دوره ارشد برای انجام کارهای پژوهشی و تحقیقی آماده شوند تا درصورتی که تمایل به شرکت در دوره دکتری داشتند، در بدو ورود به این دوره، از آمادگیهای لازم برای تحصیل و پژوهش در مقطع دکتری برخوردار باشند.

اما در کشور ما عمدتا این اتفاق نمی‌افتد و دانشجویان، به طور معمول، دوره کارشناسی ارشد خود را نیز مانند دوره کارشناسی، با تعداد زیادی واحد درسی می‌گذرانند و تنها در ترم پایانی تحصیل خود، با اخذ واحد پایان‌نامه، وارد میدان تحقیق و کار پژوهشی می‌شوند؛ میدانی که بسیاری از دانشجویان، وقتی تازه با پیچ و خم‌ها و چگونگی انجام کار پژوهشی آشنا می‌شوند، به دلایل مختلف از جمله دفاع به موقع از پایان‌نامه، مشمول سنوات و جریمه مالی نشدن، و در دانشگاههای پولی، از ترس پرداخت شهریه بیشتر بابت تمدید ترم پایان‌نامه، مجبور به دفاع از پایان‌نامه می‌شوند.

به همین دلیل، به نظر می‌رسد دانشجویان ما زمانی که وارد دوره دکتری می‌شوند، از تجربه‌های لازم در عرصه تحقیق به قدر کافی برخوردار نیستند و کوله‌بار آنها چندان پر نیست.

این مساله اقتضا می‌کند برای خوگرفتن دانشجویان با پژوهش در دوره ارشد، برنامه‌ریزی‌های درستی انجام بگیرد تا دانشجویان، در زمان ورود به مقطع دکتری، با عرصه تحقیق که از اولین شرطهای موفقیت در دوره تحصیلات تکمیلی است، چندان بیگانه نباشند و بدیهی است که اگر این مساله در دوره کارشناسی اتفاق بیفتد، آموزش عالی ما چه اندازه موفق‌تر و پردستاوردتر خواهد بود.