تغذیه صحیح به همراه ورزش

سودمندترین روش کاهش وزن

از سال 1950 تاکنون آمار چاقی در جهان به طور مرتب سیری صعودی داشته است طوری که اکنون در جهان 300 میلیون نفر دچار چاقی هستند و البته 30 درصد از کل این جمعیت دلیل ژنتیکی دارند. این آمار نشان می دهد در سال 2002 ، 5/2 میلیون نفر در کشورهای مختلف بر اثر چاقی جان خود را از دست داده اند که از این تعداد 320 هزار نفر اروپایی و 300 هزار نفر امریکایی بوده اند. علاوه بر این میزان، 7/1 میلیارد نفر در جهان اضافه وزن دارند. یعنی در حال حاضر 15 درصد مردم دنیا از چاقی و اضافه وزن رنج

می برند. به طوری که در ایالات متحده امریکا 97 میلیون نفر اضافه وزن دارند که 22 درصد آنها به طور کلاسیک (ارثی) چاق هستند.

از کل جمعیت چاق و دارای اضافه وزن در جهان، 6/17 میلیون کودک زیر 5 سال در جهان اضافه وزن دارند که از سال 1960 تاکنون فقط تعداد کودکان دارای اضافه وزن ایالات متحده امریکا دو برابر و تعداد نوجوانان آن سه برابر شده است. شیوع چاقی در این کشور در رده سنی 12 تا 17 سال از سال 1966 تا 1970 از 5 درصد به 13 درصد پسران و از 5 درصد به 9 درصد در دختران رسیده است. دولت امریکا با توجه به اثرات جانبی چاقی و درمان این امر در جامعه خود 75 میلیارد دلار هزینه کرده است.

بعد از امریکا، کشورهای هلند و انگلیس و آلمان نیز که آمار چاقی در آنها رشد روز افزونی داشته، برای رفع این مسئله هزینه های سنگینی را متحمل شده اند.

مشکل چاقی علاوه بر کشورهای توسعه نیافته، گریبانگیر کشورهای در حال توسعه و حتی فقیر نیز شده است. مثلاً در تایلند که کشوری در حال توسعه است، شیوع چاقی در کودکان 5 تا 12 ساله تنها ظرف 2 سال از 2/12 درصد به 6/15 درصد افزایش یافته است. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته 6/2 درصد از کل هزینه های مراقبت های بهداشتی به چاقی اختصاص می یابد که برخی برآوردها این رقم را تا 7 درصد عنوان می کنند.

در ایران، طبق اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی شیوع چاقی و اضافه وزن در جمعیت 69-40 ساله ایران طبق بررسی سلامت و بیماری در سال 1378 در مردان شهری حدود 8/50 درصد و در مردان روستایی 7/28 درصد و در زنان شهری 8/66 درصد و در زنان روستایی 9/46 درصد است.

بررسی های انجام شده در دو شهر قزوین و یزد نیز نشان می دهد 58 درصد مردان و 76 درصد زنان بالای 25 سال در قزوین چاق هستند و اضافه وزن دارند و در یزد 6/46 درصد از کل جمعیت اضافه وزن دارند و 1/20 درصد چاق هستند که از این تعداد کل 1/16 درصد را جامعه مردان و 6/23 درصد را جامعه زنان تشکیل می دهند.

? علل چاقی

چاقی به مقدار بیش از حد متوسط ذخیره چربی در بدن اطلاق می شود که خود به نوع و کل تعداد سلولها چربی وابسته است و اضافه وزن به عنوان وزنی از بدن که با توجه به قد و اندازه بدنی یک شخص، بیشتر از وزن طبیعی و استاندارد باشد، اطلاق می شود. امروزه چاقی و اضافه وزن به عنوان یکی از بزرگترین معضلات سلامتی گریبانگیر تعداد زیادی از مردم است. دلایل اضافه وزن در فرهنگ زندگی قرن 21، ناشی از فقر حرکتی بر اثر مدرنیزه شدن و شهرنشینی (پشت میز نشینی، پله های برقی، آسانسور، ابزارهای کنترل از راه دور استفاده از کامپیوتر، تماشای مدت طولانی تلویزیون و ...) مصرف غذاهای چرب و غیر مفید مانند ساندویچ، دریافت زیاده از حد انرژی، بد غذایی، فشارهای درونی، استرسها، نگرانی ها، کم کاری غدد تیروئید، جنسی نر، هیپوفیز، هیپوتالاموس، اختلال در عملکرد سیستم کنترل اشتها (کمبود پروتئین و لیپتین موجب پر اشتهایی کاذب در کودکان می شود) تغییرات هورمونی بعد از سن بلوغ و یائسگی است.

بدین ترتیب رشد اقتصادی، مدرنیزه، شهرنشینی، جهانی شدن بازار مواد غذایی و تبلیغات، چاقی و اضافه وزن را روز به روز افزایش داده اند.

کم تحرکی، دسترسی آسان به غذا، آن هم غذاهای سرشار از چربی از عوامل مؤثر چاقی هستند. به طوری که افزایش چاقی و اضافه وزن در کشورهای فقیر نیز نگران کننده است. زیرا علاوه بر نبود بهداشت در این کشورها، افراد بیش از حد پای تلویزیون می نشینند و غذاهای پروتئین (نان برنج) جای خود را به چربی ها و چربی های اشباع شده و قندها داده اند. به طور مثال فقط تماشای تلویزیون هر دو ساعت احتمال به چاقی را 23 درصد و ابتلا به دیابت نوع 2 را در زنان 14 درصد افزایش می دهد.

از آنجا که اکثر غذاهای آماده سرشار از کالری است به گونه ای که خوردن تنها مقدار کمی از آنها کالری بدن را به شدت بالا می برد. پژوهشگران دریافته اند غذاهای پرکالری می تواند مردم را به خوردن مقدار بیشتری از آن ترغیب کند. یک وعده غذای آماده در مقایسه با سایر غذاهای حاوی مقدار زیادی انرژی است. میزان کالری این نوع غذا یک برابر و نیم بیش از یک وعده غذای سنتی است. این اتکا به غذاهای آماده در رژیم غذایی همراه با بی تحرکی، خطر افزایش چاقی را بالا می برد. چرا که بدن ما برای غذاهای پرکالری (غذاهای آماده) طراحی نشده است بلکه بر اساس غذاهای پر انرژی تکامل یافته است به همین علت آمار چاقی در نواحی روستایی پایین تر است.

محققان عقیده دارند افراد باید تنها نیمی از غذای آماده یک وعده را بخورند تا از مصرف انرژی و چربی زائد پرهیز شود.

افرادی که از رژیم های غذایی بی ارزش اما پر کالری استفاده می کنند، 40 درصد بیش از افرادی که از رژیم های غذایی حاوی سبزیجات، میوه ها، شیر و مواد غذایی کم چرب و حاوی فیبر فراوانی استفاده می کنند، در معرض اضافه وزن قرار دارند.