حماسه همواره ی حسین علیه السلام - ۳

خردمندی های شیعی- روایت "قیام جاودانه" از زبان علامه محمد رضا حکیمی

صفحه ادبیات سایت تبیان مفتخر است که در طول ماه محرم هر روز بخشی از کتاب گرانسنگ " قیام جاودانه" را برای عمق بخشیدن به معرفت حسینی مخاطبان فرهیخته ی خود ارائه دهد و این گونه قطره ای شود از دریای خردمندی های شیعی که نسل های غیبت زده را با نور پر فروغ ولایت آل الله علیهم السلام آشنا می کنند و این را بهانه تقرب به ساحت آن بزرگواران قرار می دهند . با ما در سلوک " حماسه همواره ی حسین علیه السلام"  همراه باشید .

 

قسمت سوم : عاشورا و انسان نو

 

امام حسین (ع) بر همه انسانهاى پس از خود تا آخر تاریخ و بر همه بشریت و تمدنهاى پس از خود حق دارد، و همه - هر کدام به گونه‏اى - مرهون و مدیون اویند; زیرا اگر امام حسین (ع) نبود عاشورا نبود، و اگر عاشورا نبود اسلام نمى‏ماند، و اگر اسلام نمانده بود تمدن اسلامى پدید نمى‏آمد تا مایه اصلى تمدنها و پیشرفتهاى بعدى و ظهور رنسانس در غرب بشود; و در آن صورت این تمدن کنونى وجود نداشت.

آیا با وجود حکومتهایى سفاک و بى اعتماد و تابع جاهلیت که اصل وحى الهى و نبوت محمدى را منکر بودند، مانند حکومت‏یزید و ولیدبن یزیدبن عبدالملک ... اسلام بر جاى مى‏ماند، و به سده چهارم و پنجم مى‏رسید، و آن تمدن شکوفا و سترگ پدید مى‏آمد، و آن علم و فرهنگ و ادبیات و اخلاق و حقوق و طب و شیمى و صنعت و فیزیک و ریاضیات و تکنیک ... سامان مى‏یافت تا به تدریج‏به دست غربیان افتد و تمدن کنونى آنان را پایه ریزى کند، و آنان را به آستانه "رنسانس" برساند، و از ظلمات و جهل و عقب ماندگى قرون وسطى رهایى بخشد؟ و اینها همه در تاریخ مسلم است. ¹

در اینجا براى جوانان و کسانى که به متون تواریخ مراجعه‏اى ندارند، و کم کم از شناختن واقعیات آن روزگار (و احوال و اوضاع دوران سلطنت اموى و اهداف امویان) دور شده‏اند، خوب است‏خلاصه‏اى آورده شود:

 فرزندان امیه که خلافت اسلامى را تصاحب کردند، و با تفکر و عقیده وصایت و امامت (و اینکه پیامبر اکرم (ص)، خود جانشین و وصى داشته است و آن وصى را به عنوان پیشواى مسلمانان، پس از خود به امر خداوند متعال معرفى کرده است، تا جامعه اسلامى را براساس ملاکهاى قرآنى بسازد، و خود عالم به قرآن و عامل به قرآن باشد)، به شدت مبارزه مى‏کردند، در این راه خونها ریختند و جنایتها کردند، که یکى از آنان واقعه کربلاست. هدف اصلى شان محو اسلام و از میان بردن قرآن و حذف کامل دین خدا و نام محمد (ص) بود از صحنه زندگى، و بازگرداندن مردم به دوران جاهلیت.

در این باره به‏اندازه یک کتاب چند جلدى مدرک و سند در تواریخ و مدارک اسلامى وجود دارد که نمى‏توان اکنون آنها را مطرح

ساخت. در اینجا به چندین اشاره و مطلب کوتاه بسنده مى‏کنیم و همانها واقعیات را تا حدودى مى‏نمایاند:

رئیس بنى امیه ابوسفیان بود. معروف است که وى روزى خطاب به افراد قبیله خود چنین گفت:

1. "یا بنى امیة! تلقفوها تلقف الکرة." ("سفینة البحار" ج‏1، ص‏633.)
2. اى فرزندان امیه! با خلافت اسلامى مانند توپ، بازى کنید و آن را (در میان خود نگاه دارید و) به یکدیگر پاس دهید".

این جمله ابوسفیان در تاریخ معروف است. و مى‏بینید که اصلا، سخن از دین و خدا و معاد و عقیده و تعهد و عدالت و حق و انسانیت در کار نیست، بلکه سخن از فرصت طلبى است که حال که دسترسى به خلافت اسلامى (و نشستن در جاى آورنده وحى) پیاد کرده اید و بر مسلمانان و سرزمینهاى اسلام استیلا یافته اید، آن را همواره در میان خود بچرخانید و نگذارید از دست‏شما خارج گردد.

ابوسفیان در اواخر عمر نابینا شده بود. این عباس مى‏گوید:

1. به خدا سوگند ابوسفیان یک منافق بود و به ظاهر اظهار مسلمانى مى‏کرد. روزى در محفلى بودیم که ابوسفیان - در روزگار
2. نابینایى - در آنجا بود. على (ع) نیز حاضر بود. در آن هنگام موذن شروع کرد به اذان گفتن، تا رسید به جمله "اشهد ان محمدا رسول الله"، ابوسفیان گفت: "در مجلس، کس غیرى هست؟ " یکى از حاضران گفت: "نه! " ابوسفیان گفت: "ببیند، این هاشمى - یعنى حضر ت محمد (ص) - اسم خود را در کجا قرار داد و چگونه بالا برد." على (ع) فرمود: "خدا چشمان تو را در مصیبت‏بگریاند، خداوند اسم او را بالا برد، چنانکه خود فرموده است:
3. "و رفعنا لک ذکرک"
4. ما نام و آوازه تو را بلند کردیم.
5. ابوسفیان گفت: "خدا چشمان کسى را در مصیبت‏بگریاند که به من گفت در مجلس کس غیرى نیست."  سفینة البحار"

از این نقلهاى تاریخى و مستند درباره ابوسفیان بسیار است. ² اصل کیفیت مسلمان شدنش نیز دلیل بر عدم اعتقاد اوست که باز معروف است. و اما فرزندش معاویه، کسى است که امیرالمومنین (ع) - که پس از عثمان حتى به قول اهل سنت نیز خلیفه بود و اطاعتش واجب بود - آن گونه جنگید، و پس از شهادت آن امام به دست ابن ملجم مرادى اظهار شادمانى کرد، چه بسیار از بزرگان شیعه را (که همه از بزرگان اسلام و از عابدان و پرهیزگاران بودند مانند "حجربن عدى" به شهادت رسانید ... و نور چشم پیامبر (ص) و حجت‏خدا، و پشتوانه عظیم ارزشهاى اسلامى، امام حسن مجتبى (ع) را با سم شهید کرد; و سرانجام مثل یزید کسى را، بر مسلمانان - به نام خلیفه و جانشین پیامبر خدا - مسلط ساخت. و همین اقدام بس است‏براى روشن ساختن ماهیت او و اهداف او، به عنوان یکى از چند چهره شاخص بنى امیه.

و آیا کافى نیست‏براى ویران کردن بنیاد اسلام که کسى مانند یزید خلیفه شود؟ آیا معاویه فرزند خود را نمى‏شناخت؟ ³ آیا با وجود اشخاص بزرگ و متعهدى در میان امت، که پاره‏اى خود از اصحاب پیامبر (ص) بودند و پیامبر اکرم را درک کرده بودند -

صرف نظر از حضرت امام حسین (ع) درست‏بود که معاویه آنهمه جنایت مرتکب شود (از جمله شهید کردن امام حسن مجتبى (ع)، و کشتن حجربن عدى، و کشتن بسیارى دیگر از بزرگان صحابه و شیعه)، تا براى مثل یزید کسى از مسلمانان بیعت‏بگیرد؟ و آیا چرا "اصل شورى" را زیر پا گذاشت؟ آیا در واقع او به چه چیز معتقد بود و به چه چیز متعهد؟

مورخان معتبر نقل کرده‏اند که حسن بصرى مى‏گفته است:

1. "معاویه چهار کار کرد، که تنها یکى از آنها بس است که او را به هلاکت ابدى برساند:
2. 1- مسلط شدن بر امت اسلام بر فرصت‏طلبى، به کمک اشخاصى سبکسر و بى شخصیت و اختصاص دادن حکومت‏به خود، بدون مشورت و نظرخواهى از مردم، با اینکه هنوز، جمعى از اصحاب پیامبر (ص) و صاحبان فضیلت در میان مردم بودند;
3. 2- به خلافت رساندن فرزندش یزید، آن میگسار باده پرست فاجر فاسد (تعبیرهاى حسن بصرى) ;
4. 3- زیادبن ابیه (زنا زاده) را فرزند پدر خویش قرار دادن، برخلاف سخن پیامبر (ص) که فرموده بود: "فرزند از آن زناشویى شرعى است، و جزاى نابکار سنگ است".
5. 4- کشتن حجربن عدى; واى بر معاویه از کشتن حجر و یاران حجر." (این جمله را دوبار گفته است) .⁴

---

1-در این باره، یعنى مدیون بودن علم و تمدن جدید به اسلام و مسلمین مقاله ها، رساله‏ها و کتابهاى فراوانى نوشته شده است، و شمار قابل توجهى به دست‏خود محققان و مورخان غربى. رجوع کنید به "دانش مسلمین" و کتابنامه پایان آن (ص‏367- 385)، که در این بخش، 150 کتاب و مقاله در این خصوص معرفى شده است.

2- "الغدیر" ج‏3، ص‏249- 254 دیده شود; نیز: ج‏10، ص‏80- 84.

3- خوب هم مى‏شناخت. او در نامه‏اى که به مناسبتى به پسر خود یزید نوشته است، وى را به عنوان فردى میگسار، تارک نماز، داراى عیوب، مرتکب گناهان، بى‏شرم و بى شخصیت‏یاد کرده است. "صبح الاعشى" ج‏6، ص‏387; "الغدیر" ج‏10، ص‏256.

4-"تاریخ ابن عساکر دمشقى" ج‏2، ص‏281; "تاریخ طبرى" ج‏6، ص‏157; "کامل ابن اثیر" ج‏4، ص‏209; "تاریخ ابن کثیر" ج‏8،

ص‏130; "محاضرات راغب اصفهانى" ج‏2، ص‏214; "النجوم الزاهرة" ج‏1، ص‏141- مآخذ در "الغدیر" ج‏10، ص‏225. براى شناخت مستند این عنصر اموى به جلد دهم و یازدهم "الغدیر" و بحثهاى بسیار مهم، و اسناد و مدارک فراوان آنها مراجعه کنید.